ارزیابی فرش
واژه ارزیابی در فرهنگ لغت، چنین آمده: عمل (یافتن ارزش) هر چیز را ارزیابی می‌گویند.
به گزارش اتحادیه قالیبافان، به کلیه عملیاتی که منجر به قیمت‌گذاری فرش شود ارزیابی فرش گویند که این عملیات عبارت است از بررسی عواملی چون محل بافت، رنگبندی، طرح، نوع مواد مصرفی، رجشمار، نوع رنگرزی خامه فرش، عیوب، ابعاد، سلیقه مشتریان، قیمت روز بازار، که برای فرش های کهنه علاوه بر موارد فوق عوامل دیگری چون سلامت فرش از نظر نگهداری، شخص تولیدکننده و طرح که گاه با آرمی در فرش مشخص است و قدمت فرش نیز تأثیر به سزا دارد که در زیر به شرح مختصری در چند مورد می‌پردازیم.
برای یافتن ارزش هر کالایی توجه به دو اصل ضروری است :
الف ) اطلاع کافی از کم و کیف کالا
ب ) ارزش مشابه آن در بازار مصرف
برای اطلاع یافتن از کم و کیف فرش چهار عنصر اصلی تشکیل‌دهنده فرش می‌باید، موردتوجه قرار گیرد :
- نقشه فرش
- رنگ‌آمیزی زمینه و نقوش به‌کاررفته در فرش
- مواد اولیه
- کیفیت بافت
قبل از اینکه وارد بحث رنگ‌آمیزی شویم لازم است بدانیم رنگ‌آمیزی هر فرشی از کجا نشأت گرفته و چیدمان رنگ‌ها بر چه اساس کنار هم نشسته است.
غیر از فرش‌های ذهنی بافت و ایلی که از روش و سنت‌های بومی خود در آن استفاده می‌شود، یک نقشه فرش توسط طراح با مداد روی کاغذ کشیده می‌شود که پس از اصلاح و به مرکب درآوردن آن، به‌صورت نقشه مادر در آرشیو نگهداری می‌شود.
سپس از روی طرح اصلی کپی گرفته و کلیه اجزای آن بر روی کاغذ شطرنجی در هر خانه قرار می‌گیرد و به‌وسیله هنرمند دیگری نقطه‌چینی و رنگبندی می‌شود.
کار هنرمند نقطه‌چین ماهر، بسیار با اهمیت است، زیرا او قادر است نقشه هر طرحی را به رنگ نقاط مختلف، نقطه‌چین کند.
برای طرح‌های مناسب نقطه و غیر ذهنی و ایلی، نقشه پس از اتمام کار نقطه‌چینی، حدوداً هر ۲۰ خانه از نقشه بریده و روی فیبر یا تخته‌سه‌لایی چسبانده شده و در اختیار بافنده قرار می‌گیرد و فرش طبق رنگ‌ها بافته می‌شود.
به هنگام ارزیابی علاوه بر دقت در نوع مواد مصرفی به نکات ذیل نیز با توجه داشت:
الف) به هیچ عنوان از الیاف مصنوعی چه به تنهائی و چه به صورت مخلوط با الیاف طبیعی در بافت فرش استفاده نشده باشد.
ب) پشم بکار رفته می‌بایست از نوع مرغوب و یکدست باشد و علی‌الخصوص باید توجه داشت که از پشم دباغی در فرش استفاده نشده باشد.
ج) در فرش های ابریشم چه گل و چه چله از نوع ابریشم مرغوب استفاده شده باشد زیرا به علت قیمت بالای آن احتمال تقلب در مواد آن بیشتر است.
