قالی یا فرش همانند پارچه متشکل از تار و پود است. تار (چله) نخ‌هایی است که ابتدا به صورت رشته‌های موازی روی دستگاه قالی بافی توسط چله کش نصب میشود. پود در هنگام بافت قالی توسط بافنده از لابلای چله‌ها رد شده و بافت قالی را کامل میکند.
مهمترین مرحله قبل از بافت هر گلیم و فرشی عملیات چله کشی آن می باشد، این عملیات معمولا به یکی از روشهای ترکی و یا فارسی و یا تلفیقی انجام میشود.
چله‌کش، نخ‌ها را روی ستون‌های افقی یا بالایی و پایینی که به اصطلاح سردار و زیردار نام دارد، می‌پیچد.
چله کش قالی چه مواردی را باید در نظر داشته باشد؟
- در ابتدا و قبل از انجام چله کشی باید دار قالی را با دقت بررسی کند تا از سالم بودن آن اطمینان داشته باشد.
- از مهمترین نکاتی که چله کش در خصوص دار قالی باید در نظر داشته باشد، دقت در عدم هرگونه عیب و برآمدگی زائد ، موازی بودن سردار و زیردار و عمود بودنشان بر راست روها میباشد.
- چله‌کش، حسابگری است که با آگاهی از نقشه فرش، تعداد تارها و نوع آن‌ها و طول و عرض فرش را محاسبه میکند؛ و نخ چله را با دقت و متناسب با ظرافت و درشتی طرح تهیه مینماید.
- او باید به انواع نقشه تسلط داشته باشد و بتواند آن را بخواند.
- یکی از نکات مهمی که چله کش باید در نظر داشته باشد متقارن بودن عمل چله کشی و در وسط قرار گرفتن چله میباشد. چراکه در غیر این صورت سنگینی چله ها به یک سمت منتقل میشود و کار خراب خواهد شد.
- نکته مهم دیگری که چله کش باید رعایت کند یکنواخت و مساوی بودن کشش نخ های تار در تمام عرض دار است ، بهترین راهکار برای رسیدن به این مساله انجام عملیات چله کشی در یک زمان و بدون وقفه میباشد.
برای بافت گلیم بهتر است عمل چله کشی را با کشش زیاد انجام نشود ، کشش چله ها برای بافت گلیم باید متوسط باشد.
